De Swollenaer

Zondag, 8 september 2024

Nieuws uit Zwolle en omstreken

Oranje bus van Skutte haalde na bevrijding gevangen vrouwen op uit Grijpskerk

Oranje bus van Skutte haalde na bevrijding gevangen vrouwen op uit Grijpskerk
Foto: Prive-archief
Redactie: Erik-Jan Berends

ZWOLLE – Hans Schutte, voormalig eigenaar en zoon van de oprichter van Schutte Tours, maakte de redactie van weekblad de Swollenaer attent op een bijzondere gebeurtenis net na de bevrijding van Zwolle. Willem van der Veen schreef er in het eerste nummer van 2004 onderstaand verhaal over in het Zwols Historisch Tijdschrift.

In weerwil van de desolate toestand waarin het Zwolse busbedrijf zich in april 1945 bevond, begon Schutte na de bevrijding met een ware triomftocht. Een hoofdrol daarin vervulde de ambulancebus die in de laatste dagen van de Duitse bezetting zo wonderbaarlijk uit de klauwen van de vijand was gebleven.

Verzetsstrijders

De wagen stond nog maar net weer met een gerepareerde motor in de garage aan de Vechtstraat of Arend Heuvink - een Zwollenaar die in het verzet had gezeten - kwam bij Schutte informeren of er misschien een bus beschikbaar was om een groep vrouwelijke gevangenen op te halen. Deze echtgenotes van verzetsstrijders uit Zwolle en omgeving hadden in de laatste maanden van de oorlog opgesloten gezeten in het kamp Westerbork en waren van de ene plaats naar de andere meegevoerd door terugtrekkende Duitsers die hen slecht hadden behandeld. Ze hadden vooral veel te lijden gehad van vrouwelijke bewakers die hen hadden gepest en zelfs gemarteld. Maar waar zaten die Zwolse dames nu?

Droomreis

Schutte liet ’s nachts zijn ambulancebus oranje spuiten en ging de volgende morgen met een aantal Zwollenaren op zoek. Een speurtocht door Drenthe leverde aanvankelijk niets op, maar uiteindelijk werden de naar hun vrijheid hunkerende vrouwen gevonden in een boerderij in het Groningse Grijpskerk. Ze zagen er deplorabel uit, vermagerd en vervuild, met grote rode rugnummers op hun blauwe overals. De terugtocht naar Zwolle werd voor hen een ware droomreis. Het was het mooiste weer van de wereld, waardoor de vrouwen voor een deel op het dak van de bus hadden plaats genomen. Overal stonden mensen langs de weg die hun een hartelijk onthaal bereidden. Chocola en sigaretten werden spontaan in de bus gegooid.

Vluchtheuvel

De ontvangst in Zwolle was helemaal grandioos. De Grote Markt stond stampvol toen de bus arriveerde. Een hartveroverend gejuich weerkaatste tegen de kerk en de hoge huizen. Schrijver dezes hing als dertienjarig jochie uit het hoog opgeschoven raam van zijn ouderlijk huis en schreeuwde zich de longen uit het lijf. Hij zag hoe de vrouwen na een paar rondjes rond de vluchtheuvel naar De Harmonie werden gereden, waar ze door de in Zwolle teruggekeerde burgemeester Van Karnebeek en een delegatie van militaire gezaghebbers werden ontvangen. Herman Schutte zat er glunderend bij. Hij voelde zich blij en trots dat hij een aandeel had kunnen leveren in de verheugende afloop.