Beste Zwollenaren,
Het is bij mij alles 18 wat de klok slaat: 2018 en voor de 18e keer heb ik oud en nieuw gevierd met het vooruitzicht dat ik weer een jaar burgemeester van Zwolle mag zijn. Of zoals een columnist schreef: uw stabiele factor. En ja mijn herbenoeming, ik dacht zelf eigenlijk niet dat het heel interessant was maar alle reacties daarop gaven mij een goed gevoel. En ik heb zin in 2018. Ik hoop u ook want we hebben ook alle reden om het van de zonnige kant te zien. Ik ben zelf van nature optimistisch, en dankzij het rapport ‘De Sociale Staat van Nederland’ van het Sociaal Cultureel Planbureau dat vorige maand uitkwam, weet ik dat mijn optimisme terecht is.
Oog voor elkaar
We zijn gemiddeld erg gelukkig en kijken met vertrouwen naar de toekomst. En we hebben in de afgelopen 25 jaar niet minder oog voor elkaar gekregen. In Zwolle wisten we dit natuurlijk al. Uit ons buurt voor buurt onderzoek van 2016 bleek dat we het in onze stad best goed hebben met elkaar. Ik zeg niet dat we geen problemen hebben, maar we staan er gewoon goed voor. Een geweldige basis om er een succes van de maken, ook dit jaar.
‘18’ is natuurlijk een magisch getal, vooral voor jongeren. Mijn oudste dochter is nu 18 dus ik maak het van dichtbij mee. Op je 18e ben je meerderjarig voor de wet en mag je als burger van Nederland van alles doen en kopen wat daarvoor verboden was. Maar euh… hopelijk met mate.
Het is dus ook 18 jaar geleden dat ik hier kwam werken en daardoor realiseerde ik me opeens dat er nu 18-jarige Zwollenaren zijn die hun hele leven niks anders kennen dan Zwolle mét míj als hun burgemeester. Heel vanzelfsprekend.
Burgervader
Die vanzelfsprekendheid, die beleef ik zelf ook. Ik merk het aan mijn directe impuls om op de fiets te springen als er brand is zoals in Arcadia. En vorige maand nog in het pand van Korpershoek aan de Diezerkade, hier aan de overkant. De hulpdiensten deden hun werk fantastisch, dus daar was ik niet bij nodig. Maar ik kon wel mijn hand op de schouder leggen van de bewoonster die halsoverkop met haar hondje naar buiten moest. En even met haar praten. Ik merkte dat ze het fijn vond dat ik er was. Dan voel ik me meer burgerváder dan burgemeester.
Die burgervader momenten zijn gelukkig meestal feestelijk. We worden samen steeds ouder, dus zestig jaar huwelijk is echt niet uitzonderlijk meer. Toch kom ik heel graag bij die echtparen thuis, ik voel me altijd erg welkom. En het is altijd anders. Van oorspronkelijk Zwolse paren tot een stel dat hier in de jaren zeventig uit Turkije kwam. Al die levens en gebeurtenissen, hun gezondheid, wat ze nu nog doen... Ik geniet van de verhalen. En leer telkens weer nieuwe dingen over Zwolle in de 20ste eeuw.
Heel pijnlijk in die 20ste eeuw is de geschiedenis van Joodse Zwollenaren zoals hotelierdochter Selma Wijnberg. Zij overleefde de Tweede Wereldoorlog en kwam naar huis, naar Zwolle. Er was geen thuis meer en ze was niet welkom. Ik heb rondom de herdenking op 4 mei met Selma’s dochters en verdere familie gepraat. In het begin met een dikke knoop in mijn maag, ik vond het moeilijk. Maar het werd een heel open gesprek, we hebben alles goed uitgesproken en uiteindelijk was het gezellig. We hebben zelfs nog gedanst tijdens het Bevrijdingsfestival. Ik heb 4 en 5 mei nog nooit zo indringend meegemaakt.
Jongeren
Nog een paar maanden, dan hebben we in Zwolle weer verkiezingen. Ik zou het mooi vinden als iedereen die voor het eerst mag stemmen, dat ook doet. Maar ja, dat kan ik wel gaan twitteren, maar jongeren zitten op Insta(gram). Dus dat komt niet aan. En veel jongeren zijn al bewust maatschappelijk bezig, zoals in de Jongerenraad. De verkiezingen krijgen bij hen speciale aandacht. Het plan is om in Het Vliegende Paard een stembureau te maken dat om middernacht al opengaat. Ik adviseer wel om nuchter je stem uit te brengen.
Dat jongeren maatschappelijk bezig zijn, merk ik ook bij mij thuis. Een dochter vertelde over een gesprek op school. Het ging erover of we elkaar nog wel zien staan. Of we als mensen met een verschillende achtergrond, een verschillende start in het leven, niet al heel jong elk op ons eigen spoor belanden. En dat klopt. Het gaat vanzelf. Stel je doet vwo, hebt vrienden die dat ook doen, een fijn huis, een groot netwerk en geen zware zorgen. Dat trek je zo door naar de jaren erna met studie en carrière. En als je niet oplet ga je eigenlijk nauwelijks om met andere mensen. Je zit in je eigen bubbel.
Bubbel
Daar moeten we elkaar niet om veroordelen, vind ik. Sterker nog, soms is die bubbel best fijn. Vertrouwde dingen en mensen om je heen. Een geborgen gevoel. Ik moet er niet aan denken dat we één grote grijze mix worden. Onze diversiteit geeft kleur aan de stad. Als je maar niet langs elkaar leeft en ook een keer uit die bubbel stapt. Elkaar kennen is het begin van elkaar begrijpen én respecteren. Gelukkig zijn heel veel Zwollenaren in hun buurt en in allerlei clubs en verenigingen actief. We zien elkaar best staan.
Ikzelf ontmoet in de stad allerlei soorten mensen. En in de gemeenteraad komen alle soorten meningen bij elkaar over wat de Zwollenaar wil. Dat is dus echt een plek om naar elkaars ideeën te luisteren. We zijn het lang niet altijd met elkaar eens. Dus valt er ook wat te kiezen straks. Ik hoor wel eens dat mensen zeggen ‘Ik heb geen invloed’. Maar je mag wel mee bepalen wat het stadsbestuur doet. En dat is niet slechts één keer in de vier jaar! Je kunt in Zwolle continu meepraten over allerlei onderwerpen.
Partnerschap
Op weg naar die stembus zijn we net gewend aan een nieuwe regering. De nieuwe ministers beginnen langzaamaan bekende gezichten te worden. Ik merk dat er meer partnerschap komt tussen onze regio, onze provincie en de landelijke overheid. We zijn meer een gesprekspartner van het Rijk. En dat is helemaal terecht, want hoe wij in de regio Zwolle de krachten bundelen, daar kun je wat van leren.
Sowieso is de regio goed vertegenwoordigd in de landelijke politieke arena. Onze oud-wethouder Nelleke Vedelaar werkt aan de toekomst van de Partij van de Arbeid. Ank Bijleveld was onze Commissaris van de Koning en nu minister van Defensie. En natuurlijk Arie. Hij was raadslid in Zwolle, Tweede kamerlid en directeur van Historisch Centrum Overijssel en trekt nu als minister het onderwijs uit het Slob.
Inbraken
Heeft u het ook gezien op tv? De reclamespots: Ramen dicht. Lichtje aan. Deur op slot. Hier in de stad stonden op allerlei plekken gele borden met teksten als: ‘Denk eraan, lichtje aan, voorkom inbraak’. En ‘Zie je iets verdachts, bel 112’. Het Donkere Dagen Offensief was dat. Kerst is berucht als het gaat om inbraken. En preventie helpt! Het aantal inbraken met Kerst is echt gekelderd ten opzichte van 2016. Dank u wel voor uw bijdrage aan dit resultaat. En over het jaar als geheel is het aantal inbraken zeker tweederde lager. Wat ik aflees aan de cijfers, is dat het hier gelukkig alsmaar veiliger wordt. Bijna elke vorm van criminaliteit in Zwolle neemt af. Ik ben blij dat we inmiddels bij de veiligste steden behoren. We staan bijna onderaan, in het rechterrijtje.
Bij dat woord denk ik trouwens meteen aan PEC Zwolle, maar dan omgekeerd: linkerrijtje vrijwel bovenaan! Sensationeel natuurlijk, we zitten te genieten op de tribune dit seizoen. En ook dat heeft een mooie landelijke uitstraling. Dat even tussendoor.
Veiligheid
Een inbraak, of iets op straat dat wordt vernield, dat zie je. Als het je overkomt heeft dat grote impact. Maar je hebt ook een minder grijpbare kant bij veiligheid. Denk maar aan radicalisering. En je leest ook veel over ondermijning: de vermenging van bovenwereld en onderwereld. Of wat je digitaal kan overkomen: hackers, e-mails van oplichters, bedreigingen via social media. Zwolle is geen vesting meer en ons eigen huis is dat zéker niet. De wereld komt online 24 uur per dag over de vloer. Bij de gemeente valt meer te halen dan ooit, want wij beheren grote sociale budgetten. Fraude met declaraties en identiteitsfraude is een serieus probleem. Het zijn andere soorten criminaliteit dan waar we klassiek op zijn ingericht. De old school benadering van zulke criminaliteit werkt niet. Je hebt new school mensen en techniek nodig, maar ook een andere denkstijl. Daar werken we aan.
In onze regio voelen veel mensen zich niet veilig bij het idee van het nieuwe vliegveld in de polder. Komen ze Laag Over de IJssel of Hoog Over de IJssel? Ik ben blij dat de nieuwe minister een zorgvuldige procedure wil. Dat neemt de zorgen natuurlijk nog niet weg. Want Zwollenaren geloven iets pas als ze het zien en horen. En in dit geval juist liever niet. Ook in 2018 zullen we hier bovenop zitten.
Sociale wijkteams
De economie trekt aan dus voor veel mensen gaat dat de goede kant uit. Maar zoals datzelfde Sociaal Cultureel Planbureau signaleert: er blijven hardnekkige problemen, ook in Zwolle. We doen ons stinkende best om die aan te pakken. Ik was dan ook best trots toen de Raad van State afgelopen jaar op bezoek kwam en zei dat Zwolle in het land een voorbeeldstad is, zoals wij die sociale hulp en steun organiseren. We kregen zelfs nog een kerstkaart van Piet Hein Donner, waarin hij naar die positieve ervaring verwees. Dat is een opsteker voor de Zwolse sociale wijkteams, die hier elke dag hun best voor doen. Zoals ik ook trots ben op al die mensen die gezorgd hebben dat zo’n vijfhonderd Zwollenaren die dat nodig hebben, afgelopen Kerst in de WRZW-hallen een diner en een kerstpakket aangeboden kregen.
Waar je wat mij betreft altijd bij de gemeente voor mag aankloppen is steun om je verder te ontplooien. Ik zie het liefst dat iedereen die iets kan doen, echt meedoet. Want werk is één van de pijlers onder een gelukkig leven. Werk maakt gelukkig. Voor mij geldt dat in elk geval. Juist met de aantrekkende economie moeten we oog hebben voor iedereen in Zwolle die, door wat voor beperking dan ook, telkens achter het net vist bij het vinden van werk. Waar ligt dat aan, en wat kan dan wel? We hebben iedereen hard nodig.
Arbeidsmarkt
Het wordt wel anders. Vroeger had je baanzekerheid, het was heel normaal om veertig jaar lang hetzelfde werk te doen. Maar dat is, met uitzondering van een enkele gemeentebestuurder, verleden tijd. We gaan meer naar werkzekerheid. Een paar keer omscholen, op je 60ste nog een eigen bedrijf beginnen, waarom niet? In elk geval niet saai.
Globalisering, digitalisering, de arbeidsmarkt verandert door, dus moeten wij dat ook doen. Dat is echt een grote uitdaging voor ondernemers, de overheid en het onderwijs. We moeten samen zorgen dat we over tien, twintig jaar nog steeds de goede mensen hebben om het werk te doen wat dán nodig is. We zijn er mee bezig, deze maand bespreken we als regio in Den Haag in hoeverre het Rijk onze aanpak kan faciliteren.
Aanlokkelijk
Als je op de eerste verdieping van de Stadkamer staat, heb je een prachtig uitzicht over de stadsgracht en de Potgietersingel. In april was ik bij de opening. U weet vast ook nog wel hoeveel er te doen was over de verhuizing van de bibliotheek, die hoorde toch in de binnenstad thuis? Ja, dat klopt. En die mooie stadsgracht ligt tegenwoordig in de binnenstad en niet meer eromheen.
Je zag het ook met de Rodetorenbrug. Veel discussie, maar op een gegeven moment is dat klaar, pakken we door en nu genieten we er van. Dat klinkt heel stoer, het draait natuurlijk meestal ook om de vraag of er geld is. Gelukkig zit er nu wat meer in kas om te investeren in alles wat de stad nog aantrekkelijker maakt. Het gaat niet alleen over die grote winkels, maar dat zijn niet voor niets de trekkers; ze maken de stad aanlokkelijk, samen met de historische sfeer en de cultuur. Dat waarderen onze bezoekers.
Comfortabel
We groeien niet alleen in bezoekers maar ook inwonertal. Dat betekent dus: meer mensen op dezelfde plek. U en ik hebben zelf een thuis, maar de stad is onze gezamenlijke huiskamer. Wanneer is het nog gezellig druk en wanneer ga je elkaar in de weg zitten? Tot nu toe is het nog best comfortabel in die huiskamer. En ik wil ook dat we ons samen comfortabel blíjven voelen in Zwolle. Dat betekent dat je vlot van A naar B kunt gaan. Het wordt drukker, ik merk het dagelijks op de fiets of in de auto. Dus blijven we bezig met onze bereikbaarheid. Het nieuwe stuk van het oude ‘karrenspoor’ bij Wijthmen schiet mooi op.
Spoorzone
Van A naar B is maar één thema. Het gaat erom dat Zwolle een fijne thuisbasis wordt voor straks 140.000 Zwollenaren van alle komaf. Daar zijn we bewust mee bezig. Een voorbeeld is de stationsomgeving, de Spoorzone, als je ziet wat daar allemaal te gebeuren staat. Dit wordt dé plek van Zwolle. Een nieuw centraal stuk stad rondom ons spoorwegknooppunt. Straks ook vanaf Stadshagen te bereiken met de Kamperlijn, al duurt het nog wel even door de niet stabiele bodem. Maar goed, dat gaat ProRail oplossen. Intussen wordt er stevig gebouwd in Stadshagen, de onafgemaakte buurten die je hier en daar zag, krijgen nu hun bedoelde vorm. Ik hoorde dat de kozijnen al bijna niet meer te leveren zijn, zo hard gaat het.
Klimaatverandering
Wat ik mooi vind is dat je bij veel nieuwbouw ziet dat we al rekening houden met klimaatverandering. De huizen van de nieuwe buurt op het Weezenlanden terrein hebben ingebouwde dijken, de geluidswallen in Stadshagen zijn tegelijk ook waterkeringen. We moeten creatief zijn om als stad ons hoofd koel en de voeten droog te houden. Zwolle is kwetsbaar, het water komt hier van vijf kanten en één daarvan is uit de lucht.
U herinnert zich vast nog wel een paar plensbuien, zoals op 24 juli. In no time stonden veel straten blank. We kunnen allemaal iets doen om er minder last van te hebben. En dat doen we al. Met mooie initiatieven zoals het regenwaterproject in Assendorp. En? Heeft u de tegels al uit de achtertuin gehaald? Zwolle loopt voorop en was dan ook serieus kandidaat voor de vestiging van een internationaal klimaatinstituut. Dat heeft veel energie losgemaakt en bevestigt mij dat we op de goede weg zijn.
Energietransitie
Een andere grote transitie gáát over energie. We zijn in slechts 150 jaar tijd van hout en turf naar kolen naar olie naar gas gegaan om ons warm te houden en te koken. Ook dat is ons gelukt, maar de volgende stap komt er aan. We gaan van het aardgas af. Hoe doet Zwolle dat? Willen we pionieren of juist volgen? Wat kunt u bijdragen? Veel vragen en nog niet alle antwoorden. Maar we moeten samen wel die kant op. We hebben best geworsteld met hoe we in Zwolle grootschalig iets kunnen doen met wind- en zonnenerige. Ik ben blij dat we daarin nu samen een gids hebben vastgesteld.
Meepraten
Dit voorjaar gaan we alle uitdagingen oppakken met een nieuw bestuur. Ik kan niet voorspellen hoe dat eruit ziet. In Den Haag is het politieke landschap behoorlijk verschoven. Ik ben benieuwd of dat doorzet in Zwolle. Het belangrijkste voor mij is dat u zich betrokken blijft voelen bij de toekomstplannen voor de stad en dat u zich welkom voelt om mee te praten.
Met elkaar in een positieve sfeer aan de stad werken, daar word ik blij van. En we mogen kritisch zijn, maar wel opbouwend. Dat geldt voor ons allemaal, ook privé. Want dit jaar gaan u en ik vast ergens een keer de fout in; doen we iets onhandigs; of weten we ons even geen raad met een probleem. Als dat gebeurt, heb je elkaar nodig. Ook dat stond in het rapport ‘De Sociale Staat van Nederland’: meer mensen vinden het heel gewoon dat je elkaar helpt als het die ander even niet lukt.
En zo hoort het. Dus help elkaar en geef elkaar vaker een compliment. We zeggen vaak met trots dat Zwolle zo goed is in de onderlinge gunfactor. En dat we dáárom succesvol zijn: verbinders die samen kansen pakken. Dat werkt zo op het werk, maar ook thuis.
Dus laten we dit jaar goed beginnen door elkaar iets te gunnen. Namelijk het fijne gevoel dat die ander jou waardeert. Blij is met je. Zeg het maar!
Zwolle, veel geluk, maak er een geweldig jaar van, uit én thuis.
